گذاشتن یا گزاردن ؟؟؟؟؟؟؟

گذاشتن در معنای حقیقی کلمه به معنای « قرار دادن» به طور عینی و مشهود است.مثلاً: «لیوان را روی میز می گذارم.» یا «کتاب را در قفسه گذاشت.»

امّا گذاشتن در معنای مجازی «قرار داد کردن ،وضع کردن ، تأ سیس کردن» می باشد.مثلاً،کسی که قانون را وضع و بنا می کند «قانونگذار» است. وقانونگذاری به معنی «وضع قوانین» ونیز بدعتگذار کسی است که بدعت را وضع و تأسیس می کند . بنیانگذار ،کسی است که بنای کاری یا مؤسسه ای را می گذارد .

گزاردن در معنای اوّل، به معنی « به جا آوردن » ،« ادا کردن »،« اجراکردن »،« انجام دادن » می باشد.مثلاً،« نمازگزاردن » یعنی ادا کردن نماز یا « کارگزار» به معنی انجام دهنده واجرا کننده ی کار

گزاردن در معنای دوم ،«برگرداندن از زبانی به زبان دیگر» که مترادف است با « ترجمه کردن» همچنین به معنی « تعبیر کردن» ،« شرح دادن» می باشد. مثلاً : « خوابگزار» تعبیر کننده ی خواب یا معبّر می باشد

بنابراین گذاشتن با «ذ» و گزاردن با «ز» است. خلط این دو فعل ،اخیراً از آنجا ناشی شده است که صیغه ی 

امری هر دو از لحاظ آوایی یکسان است. یعنی امر گذاشتن می شود «گذار» و امر گزاردن  نیز می شود «گزار» ، ولی معنای آنها یکسان نیست.

به کلمات زیر با توجّه به معنای آن دقّت کنید:

قانونگذار، بدعتگذار، بنیانگذار، سرمایه گذار، فروگذار،پایه گذار

نماز گزار، سپاسگزار، شکر گزار، وامگزار، کار گزار، حج گزار، خراجگزار، خبر گزار، پاسخ گزار، خوابگزار، پیغام گزار،

خدمتگزار، حق گزار  و ....

تمایز معنایی میان این دو کاربرد چنان ظریف است که در همه حال امکان اشتباه هست.

برای مثال : به عقیده ی شادروان دکتر معین که در ذیل «کار گذار» و«کار گزار» متذکر شده است.میان این دو ترکیب تفاوت معنایی است : « کار گذار» کسی است که کارها را راه می اندازد و دشواری ها را از پیش پا  برمی دارد و راه را هموار می کند.(کاربر) ؛اما« کارگزار» کسی است که کاری را اجرا می کند و به اصطلاح امروزه « انجام » می دهد.

یا مثلاً در مورد «حکم گذار» یعنی واضع حکم و حکمران، امّا « حکم گزار»به معنای اجرا کننده ی حکم» است .در مورد «سنّت گذار» اگر منظوراز این ترکیب «آورنده ی سنّت و وضع کننده ی سنت » باشد باید با « ذ» نوشته شود ؛ولی اگر مراد «به جا آورنده ی سنّت » با شد مثل ( به جا آوردن نماز مستحبی نافله) باید با «ز» نوشته شود.

  منبع: پیک آموزشی