عیوب کلاسداری

الف. از نظر ظاهر و حرکات و بیان:

1. صدای زیاده از حد بلند یا صدای نارسا، بریده بریده، و مقطّع و یکنواخت.
2. صدا و حرکات آمرانه و حرکات تصنعی و تبسم و خنده غیر طبیعی یا خشن یا عاری از ظرافت.
3. لحن بی حوصله یا خسته و یا سرد و یکنواخت.
4. قیافه ناراحت.
5. صورت و لباس کثیف و نامرتب.
6. لحن صحبت شبیه به قرائت.
7. پاک کردن بینی با انگشت.
8. بازی با گچ و تسبیح و ... موقع تدریس.
9. حرکات زیاد دست و بدن و راه رفتن موقع تدریس یا قرائت.
10. تکیه کلام به خصوص و تکرار کلمات.
11. بلند کردن صدا برای فهماندن مطلب.
12. تظاهر به خوش خلقی ولی غضبناک شدن آنی.
13. تکیه به میز و نیمکت، هنگام صحبت، نشستن روی میز.
14. نشان دادن علایم ناراحتی مثل سرفه، بلعیدن آب دهان و ... .

ب. از نظر استفاده از وسایل و حرکات:

1. کثیف کردن کلاس در نتیجه آزمایش ‌های مختلف.

2. کثیف کردن لباس در نتیجه نوشتن بر روی تخته.
3. پراکنده بودن وسایل، روی میز معلم.
4. خشونت و پرت کردن اشیا به طرف شاگردان.
5. گرفتن اشیا از شاگردان با خشونت.
6. استفاده نادرست از تخته سیاه.
7. تخته را قبل از شروع پاک نکردن.
8. پاک کردن تخته با انگشت و دست.
9. عدم توجه به نور، هوا و نظافت کلاس.
10. نوشتن با خطوط ریز و ناخوانا، روی تخته.
11. استفاده از گچ‌ های رنگی نامناسب با رنگ تخته.
12. عدم توجه به دید شاگردان نسبت به تخته و وسایل.
13. مرتباً از یادداشت استفاده کردن. ج. از نظر رفتار با شاگرد: 1. خجول بودن یا نخوت و غرور و فخر فروشی.
2. رفتار غیرصمیمانه که جلب اعتماد نمی ‌کند.
3. کاهش تدریجی شاگردان، رو به آخر ساعت.
4. برخورد ملامت گرانه و عتاب آمیز با شاگرد، که کینه و کدورت می ‌آورد.[5]
5. به کار بردن الفاظ رکیک و دور از ادب.
6. عصبانیت سریع از رفتار شاگرد.
7. خود را ملعبه شاگردان ساختن.
8. شاگرد را برای مدت طولانی پای تخته نگاه داشتن.
9. تعریف و تمجید زیاده از حد[6].
10. نگاه نکردن به صورت شاگرد.
11. توجه به عده‌ای خاص داشتن.
12. دستور دادن، و قبل از اجرا، دستور دیگر دادن.
13. صدور دو دستور متناقض.
14. یک دندگی و لجاجت.
15. تحقیر شاگردان با حرکات دست و ... .
16. ترسو بودن.
17. مداخله بیش از حد در کار دانش آموزان.
18. انتظار سکوت محض از شاگردان و یا بی حرکت ماندن آنان در طول ساعت تدریس
19. ساکت ساختن کلاس با گفتن مرتب«ساکت» و«هیس» و ... .

د. از نظر روش کار: 1. تکرار زیاده از حد جواب شاگرد.

2. نزدیک شدن به شاگردان موقع پرسش. 3. به جای شاگرد، جواب سؤال خود را دادن.
4. سؤال انفرادی از شاگرد، بدون طرح سؤال برای همه.
5. جواب دسته جمعی خواستن از کلاس که سبب همهمه شود[7]
6. پرسش دایمی از شاگردان قوی.
7. شاگرد را با سؤالات مختلف گیج کردن.
8. فرصت فکر ندادن به شاگرد برای جواب گویی.
9. پرسش در هنگامی که شاگرد مشغول یادداشت کردن و نوشتن است.
10. جواب قانع کننده ندادن به شاگرد.
11. شاگردی را که سؤال دارد امر به سکوت کردن یا جواب ندادن.
12. سؤالات نامأنوس و خارج از درک و تجربه شاگردان کردن.

هـ . از نظر فعالیت ‌های درسی:

1. تکرار یک نوع فعالیت برای گذراندن وقت و عدم تنوع.
   2. عدم تنظیم مطالب، متناسب با فهم شاگرد.
   3. عجله و شتاب در تشریح مطالب تازه.
   4. پیش بینی وقت را نکردن.
   5. تکرار مطالب کتاب، بدون بحث و انتقاد.
   6. شروع درس، بدون کشف معلومات قبلی شاگرد.
   7. تمرین ناقص قبل از پرسش.
   8. دستور مبهم به شاگردان دادن.
   9. درس را بدون ایجاد رابطه معنوی با کلاس، شروع کردن.
   10. تکرار زیاد درس و خسته کردن شاگردان.
   11. تدریس مجدد چیزی که همه آن را می ‌دانند.
   12. بی روح بودن کلاس، به جهت عدم رقابت و هیجان درسی.
   13. عدم اطمینان به تلفظ صحیح کلمات یا معانی الفاظ و اصطلاحات.
   
   محاسن کلاس داری:
   
   الف. از نظر معلم:

1. بشاش بودن در کلاس و خوشرویی با شاگردان.
2. انرژی و فعالیت نشان دادن.
3. حوصله و خون سردی.
4. سکوت به موقع، برای جلب توجه شاگردان[8].
5. لحن دوستانه و صمیمی، ولی جدی.
6. تمیزی قیافه و لباس.
7. استفاده از مثال ‌های مفرح و شوخی ‌های مناسب.

ب. استفاده از وسایل:

 1. استفاده دقیق و منظم از تخته سیاه.
2. تنظیم جداول و کشیدن تصویر روی تخته.
3. ترس نداشتن از ترسیم روی تخته، به دلیل عدم تسلط بر نقاشی و کاریکاتور و طراحی.
4. آماده داشتن وسایل و به کار بردن به جای آن ‌ها.
5. استفاده از مطالب تکثیر شده و چاپی برای توزیع.

ج. رفتار با شاگرد:

 1. فرصت فکر دادن به شاگرد.
2. رابطه صمیمی در کلاس ایجاد کردن.
3. تشویق به بیان صحیح و تلفظ خوب.
4. تشویق به صراحت گفتار و شجاعت.
5. تشویق به سهیم شدن آنان در کار کلاس.
6. قدردانی از شاگردان به جهت همکاری ایشان.
7. ایجاد رقابت مثبت میان آنان.
8. رفتار جدی ولی بدون حمله به شاگرد مقصّر.
9. رعایت ادب و نزاکت و احترام.
10. ساختن کلاسی با روح و نشاط.

د. طرز کار:

 1. تنظیم وقت و توجه به ساعت.
2. حسن مَطلع و شروع جذاب.
3. ارتباط درس ‌های گذشته با حال.
4. حرکت در کلاس و توجه به فعالیت کتبی شاگردان.
5. تغییر شکل سؤال برای راهنمایی شاگردان.
6. ارتباط پرسش ‌ها با درس و تنوع سؤالات.
7. تشویق کلاس به پرسش.
8. طرح سؤال‌ های غلط انداز برای سنجش هوش افراد.
9. شناسایی سلیقه افراد کلاس.
10. توجه کامل به هدف و وحدت درس.
11. کشف قوه فهم شاگردان قبل از شروع کار.
12. حسن ختام، تمام کردن کار در هر ساعت به طرزی مطلوب.